Zelfregulatie: leren concentreren en ontspannen

Kinderen worden niet geboren om als voorbeeldige engeltjes in de klas te zitten. Dat hoeft ook helemaal niet. Maar om te kunnen leren is het van belang dat het kind zich (goed) kan concentreren, de aandacht kan richten en een goede werkhouding heeft. Als dat niet vanzelf gaat, is er hulp nodig. De praktijkmappen van Stippestappen bieden een methode waarbij het kind leert om bewust zijn handelingen te sturen.

Stippe helpt
Stippe, het figuurtje uit deze map, helpt het kind. Het figuurtje wijst de weg naar een goede werk- en leerhouding: stilzitten, stil zijn, concentratie, ontspanning, vinger opsteken, starten en stoppen. Om het denkproces bewust te kunnen sturen wordt taal gebruikt ter ondersteuning van de vier fasen van Meichenbaum:
- Wat moet ik doen?
- Hoe ga ik dat doen?
- Ik doe mijn werk
- Ik kijk na
Deze vier stappen worden aangeleerd in Stippestappen 1 en geautomatiseerd in Stippestappen 2. Bovendien is er in Stippestappen 2 een vijfde stap: Reflecteren.
Stippestappen 2 geeft antwoord op de volgende vragen:
- Hoe zorg ik leerlingen graag en goed zelfstandig blijven leren?
- Hoe help ik leerlingen om hun eigen manier van leren kritisch te observeren, bij te sturen en te verrijken?
Toepassen van de stappen kan bijvoorbeeld bij het voorbereiden van een toets, het oplossen van conflicten, samenwerken en het zelfstandig uitvoeren van opdrachten.

Let op: helaas is Stippestappen 1 uitverkocht. Stippestappen 2 is wel leverbaar.

Achtergronden
De training is gebaseerd op de beertjes van de psycholoog Meichenbaum en het werk van pedagoge Kaat Timmerman. De vier beertjes zijn ontwikkeld met het oog op een goede werkhouding van het kind. In deze uitgave komt Stippe in plaats van de beertjes, omdat de ervaring leerde dat met name oudere kinderen de beertjes al gauw te kinderachtig vonden.
Werkhouding kan het gedrag zijn dat een kind laat zien tijdens het uitvoeren van een taak, maar het gedrag kan zich ook afspelen op denkniveau. Het kind doorloopt mét Stippe vier fasen op cognitief niveau. Stippe visualiseert de fasen. Aan de basis van alles ligt de concentratie, een noodzakelijke voorwaarde voor een goede werkhouding. Daarnaast zijn er drie vormen van aandacht: gerichte, volgehouden en verdeelde aandacht. Stippe is geen doel op zich, maar een middel om tot zelfregulatie te komen. Sommige kinderen praten hardop tegen zichzelf terwijl ze bezig zijn. De bedoeling is dat het kind een 'innerlijke spraak' ontwikkelt, zodat het zichzelf kan instrueren en reguleren.

Wat biedt Stippestappen?
De losbladige map met kopieerbladen bevat een schat aan multifunctioneel materiaal: observatielijst, schoolwerkplan, klassikale instructietekeningen en -pictogrammen, versjes en liedjes, werkinstrumenten als de babbelkous en de babbelmeter, medailles, mandala, ganzenspel, puzzels, kijk- en werkblaadjes, teken-, kleur-, knutsel- en leeropdrachten, toegepaste lesjes en een handleiding.

Waarom Stippestappen?
Door Stippestappen breng je meer rust, houvast en structuur in de klas en in de werkhouding van je leerlingen. Door Stippestappen heeft elke leerling en elke leerkracht meer succeservaring en een beter leereffect. Stippestappen kun je aanleren in enkele lessen, direct toepassen en integreren in alle lessen en activiteiten.

Voor welke leerlingen is Stippestappen geschikt?
De uitgave is geschikt voor klassikaal gebruik, individueel gebruik en gebruik in kleinere groepjes. Daarom is het ook bij uitstek geschikt als hulpmiddel voor IB'ers en RT'ers. Stippestappen is haalbaar voor elke leerling en elke leerkracht. Het invoeren vraagt alleen regelmatige trainingen een consequente aanpak.